ĂN CHAY & LỢI ÍCH ĐỐI VỚI BỆNH HEN SUYỄN
Hen suyễn là một bệnh lý viêm mạn tính đường hô hấp ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Dù thuốc điều trị vẫn là nền tảng chính, chế độ ăn uống đã được chứng minh có ảnh hưởng rõ rệt đến mức độ kiểm soát bệnh. Trong đó, ăn chay hoặc ăn nhiều thực phẩm thực vật nổi lên như một chiến lược hỗ trợ điều trị hiệu quả.
Giảm viêm đường thở nhờ chất chống oxy hóa từ thực vật
Một trong những nguyên nhân chính gây ra hen suyễn là tình trạng viêm mãn tính ở đường hô hấp.
Các nghiên cứu cho thấy chế độ ăn giàu thực phẩm có nguồn gốc thực vật chứa rất nhiều chất chống oxy hóa mạnh mẽ như vitamin C, E, beta-carotene, polyphenol, flavonoid.
Những chất này có khả năng trung hòa các gốc tự do – là nguyên nhân gây ra tổn thương tế bào và kích hoạt phản ứng viêm trong phế quản. Khi giảm được tình trạng viêm, các triệu chứng hen suyễn như khó thở, khò khè cũng được cải thiện đáng kể.
Cải thiện hệ vi sinh đường ruột – “Chìa khóa vàng” cho phổi khỏe mạnh
Có thể bạn chưa biết: ruột và phổi có mối liên hệ rất chặt chẽ thông qua trục ruột-phổi. Một hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh sẽ giúp điều hòa miễn dịch, ngăn ngừa phản ứng viêm quá mức trong phổi.
Chất xơ trong thực phẩm thực vật lên men trong ruột già tạo ra acid béo chuỗi ngắn (SCFA) như butyrate, acetate và propionate – những chất này giảm viêm toàn thân và hỗ trợ điều hòa miễn dịch ở phổi, giúp giảm nguy cơ và mức độ nặng của bệnh hen.
Giúp kiểm soát cân nặng, giảm nguy cơ hen suyễn do béo phì
- Béo phì không chỉ gây ảnh hưởng đến tim mạch, tiểu đường mà còn là một trong những yếu tố nguy cơ chính làm nặng thêm bệnh hen suyễn. Các mô mỡ dư thừa sản xuất ra các cytokine gây viêm như IL-6, TNF-α, làm tăng phản ứng viêm ở đường thở.
- Chế độ ăn chay với nhiều chất xơ và ít calo giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả, từ đó giảm mức độ trầm trọng và tần suất các cơn hen.
Bạn có thể tham khảo thêm bài viết ‘Ăn chay – Chìa khóa tự nhiên cho cân nặng khỏe mạnh‘ để hiểu rõ hơn về những lợi ích của chế độ ăn chay đối với người thừa cân, béo phì
Hạn chế thực phẩm gây viêm, kích thích cơn hen
- Nhờ cải thiện kiểm soát đường huyết, độ nhạy insulin và các yếu tố nguy cơ tim mạch, nhiều bệnh nhân tiểu đường type 2 theo chế độ ăn chay có thể giảm liều thuốc hạ đường huyết hoặc insulin. Điều này đặc biệt đúng với những người tuân thủ chế độ ăn chay toàn phần lâu dài. Nghiên cứu của Barnard et al. (2006) trên The American Journal of Medicine cho thấy 43% bệnh nhân tiểu đường type 2 theo chế độ ăn chay ít chất béo có thể giảm liều thuốc so với chỉ 26% ở nhóm đối chứng.
- Lợi ích cụ thể: Giảm chi phí điều trị và nguy cơ tác dụng phụ của thuốc, đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống.
Hỗ trợ phòng ngừa tiểu đường type 2
Thực phẩm từ động vật, đặc biệt là thịt đỏ, sữa và thức ăn nhanh, chứa nhiều acid arachidonic, chất béo bão hòa và các sản phẩm cuối cùng của glycation (AGEs). Những hợp chất này thúc đẩy quá trình viêm trong cơ thể, bao gồm cả viêm đường thở ở bệnh nhân hen.
Ăn chay loại bỏ phần lớn các yếu tố nguy cơ đó. Bên cạnh đó, thực phẩm chế biến công nghiệp cũng có thể chứa sulfite và các chất bảo quản khác, gây kích ứng đường thở.
Bạn có thể tham khảo thêm bài viết ‘Lợi ích của việc ăn chay đối với bệnh tiểu đường‘ để hiểu rõ hơn về những lợi ích của chế độ ăn chay.
Thực vật chứa hoạt chất tự nhiên giúp giảm triệu chứng hen suyễn
Một số thực phẩm thực vật có chứa các hợp chất tự nhiên có khả năng chống viêm, giảm dị ứng:
- Curcumin (trong nghệ): Giảm viêm đường thở.
- Gingerol (trong gừng): Giảm co thắt phế quản.
- Acid alpha-linolenic (ALA) trong hạt lanh, hạt chia, óc chó: Tiền chất của omega-3, hỗ trợ giảm viêm.
Nguồn tham khảo:
- Journal of Asthma (2015): Chế độ ăn giàu rau quả có tác dụng giảm các triệu chứng hen suyễn ở người lớn. PMID: 26325942
- Nutrients (2017): Polyphenol trong rau quả giúp ức chế hoạt động của các cytokine tiền viêm. PMID: 28927055
- The American Journal of Clinical Nutrition (2019): SCFA được chứng minh có tác dụng giảm viêm đường thở và giảm triệu chứng hen. PMID: 31305841
- Journal of Allergy and Clinical Immunology (2015): Người bị béo phì khi giảm cân có thể giảm gần 50% số ngày xuất hiện triệu chứng hen suyễn. PMID: 25439243
- European Respiratory Journal (2019): Thực phẩm chế biến có mối liên hệ với tăng nguy cơ khởi phát cơn hen ở trẻ em. PMID: 31628148
- International Immunopharmacology (2020): Curcumin có khả năng giảm viêm đường thở ở người bị hen suyễn. PMID: 32044534
